33

1  Nie spadnie zło na bojącego się Pana,

ale nawet w doświadczeniu będzie wybawiony.

2 Mąż mądry nie będzie nienawidził Prawa^s,

ale kto obłudnie do niego się odnosi, jest jak łódź w czasie burzy.

3 Człowiek rozumny zawierzy Prawu,

ono będzie dla niego niezawodne jak wyrocznia urim^s i tummim^s 33 ,3  Popr. wg hebr.; gr.: „zapytywanie wyroczni”..

4 Przygotuj mowę, a słuchać cię będą,

zbierz swą wiedzę i odpowiadaj!

5 Wnętrze głupiego jest jak koło u wozu

i jak obracająca się oś – jego myślenie 33 ,5  Aluzja do zmienności..

6 Przyjaciel szyderca jest jak ogier,

co rży pod każdym jeźdźcem.

Nierówność położenia

7 Dlaczego jeden dzień góruje nad drugim,

chociaż światło wszystkich dni roku pochodzi od słońca?

8 W myśli swej Pan je pooddzielał

i On wyróżnił czasy i święta.

9 Jedne z nich wywyższył i uświęcił,

a inne zaliczył do dni zwyczajnych.

10 Wszyscy ludzie są z mułu,

i z ziemi Adam został stworzony 33 ,10  Por. Rdz 2 ,7 ..

11 Pan rozdzielił ich w pełni swej wiedzy

i różne wyznaczył im drogi^s.

12 Jednych pobłogosławił i wywyższył,

uświęcił i do siebie zbliżył,

innych przeklął, poniżył

i wygnał ich z miejsca pobytu 33 ,12  Aluzja do łask udzielonych Izraelowi i kar zesłanych na ościenne ludy pogańskie; por. Rdz 9 ,25nn; 1 Sm 2 ,6 -8 ; Łk 1 ,51nn..

13 Jak glina w ręku garncarza –

wszystkie Jego drogi są według Jego upodobania 33 ,13  „Upodobania” – hebr.: „który ją kształtuje według swego upodobania”; „stworzył” – por. Iz 29 ,16 ; Jr 18 ,6 ; Rz 9 ,20n . –

tak ludzie są w ręku Tego, który ich stworzył,

a odda im według swego osądu.

14 Jak obok zła – dobro,

a obok śmierci – życie,

tak obok bogobojnego – grzesznik.

15 Patrz na wszystkie dzieła Najwyższego:

[występują] parami – jedno naprzeciw drugiego.

Refleksja autora nad swoim dziełem

16 I ja, ostatni, wykazałem czujność,

jak ten, kto podnosi resztki po zbierających winne grona.

17 Z błogosławieństwem Pana dotarłem,

i jak ten, co zbiera winogrona, napełniłem tłocznię.

18 Zważcie, że nie dla siebie samego się trudziłem,

ale dla tych wszystkich, którzy szukają wykształcenia.

19 Słuchajcie mnie, dostojnicy ludu,

i nadstawcie uszu, przewodniczący zgromadzeniu!

Bądź niezależny

20 Ani synowi, ani żonie, ani bratu, ani przyjacielowi

nie dawaj władzy nad sobą za życia,

nie oddawaj też swoich dostatków komu innemu,

abyś pożałowawszy tego, nie musiał o nie prosić.

21 Póki żyjesz i tchnienie jest w tobie,

nikomu nie dawaj władzy nad sobą.

22 Lepszą jest bowiem rzeczą, żeby dzieci ciebie prosiły,

niż żebyś ty wyglądał czegoś z rąk swych synów.

23 We wszystkich sprawach bądź tym, który góruje,

abyś nie przyniósł ujmy swej sławie!

24 W ostatnim dniu twego życia

i w godzinie śmierci rozdaj [swoje] dziedzictwo!

Niewolnicy – słudzy 33,25-33 Por. Wj 21,2-11.20n.26n; Kpł 25,44-55; Pwt 15,12-18; Mt 18,23-35; Łk 12,43-48; Ef 6,9; Kol 4,1.

25 Dla osła – pasza, kij i ciężary;

chleb, ćwiczenie i praca – dla niewolnika.

26 Spraw, by sługa pracował, a znajdziesz odpoczynek,

zostaw mu ręce swobodne, a szukać będzie wolności.

27 Jarzmo i rzemień zginają kark,

a słudze krnąbrnemu wałek 33 ,27  Narzędzie tortur służące do wyciągania i wykręcania członków. i dochodzenie.

28 Wyślij go do pracy, by nie był bez zajęcia,

lenistwo bowiem uczy wiele złego.

29 Daj go do pracy dla niego stosownej,

a jeśliby cię nie słuchał, zakuj go w cięższe kajdany,

30 ale nie przebieraj miary względem żadnego człowieka

i nie czyń nic bez słuszności 33 ,30  Określało ją Prawo: Wj 21 ,1 -11 ; Kpł 25 ,39 -46 ; Pwt 15 ,12 -18 ..

31 Jeśli masz niewolnika, niech ci będzie jakby drugim tobą,

bo za krew 33 ,31  Niewolników najczęściej zdobywano na wojnie. go nabyłeś.

32 Jeśli masz niewolnika, postępuj z nim jak z bratem,

bo potrzebować go będziesz jak siebie samego.

33 Jeśli go skrzywdzisz, a on ucieknie,

na jakiej drodze szukać go będziesz?