Wielkość Boga

1  Ten, który żyje na wieki, stworzył wszystko bez wyjątku.

2 Sam tylko Pan uznany będzie za sprawiedliwego.

4 Nikt nie potrafi opisać Jego czynów,

a któż zbada Jego wspaniałe dzieła?

5 Któż zdoła zmierzyć potęgę Jego wielkości

i któż potrafi dokładnie opowiedzieć dzieła Jego miłosierdzia?

6 Nie da się tu nic odjąć ani dodać,

ani nie można zbadać cudownych dzieł Pańskich.

7 Kiedy człowiek myśli, że skończył, to nawet nie rozpoczął,

a kiedy się zatrzyma, dalej jest bezradny.

Nicość człowieka

8 Kimże jest człowiek i jakie jest jego znaczenie?

Co w nim jest dobre, a co w nim złe?

9 Liczba dni człowieka –

jeśli wiek jego jest długi – dosięga stu lat.

10 Jak kropla wody zaczerpnięta z morza lub ziarnko piasku,

jest tych trochę lat wobec dni wieczności.

11 Dlatego Pan cierpliwy jest dla ludzi

i wylewa na nich swoje miłosierdzie.

12 Widzi On i wie, że koniec ich godny litości,

i dlatego pomnożył swoje przebaczenie.

13 Miłosierdzie człowieka – nad jego bliźnim,

a miłosierdzie Pana – nad całą ludzkością;

On karci, wychowuje, poucza

i zawraca jak pasterz swoją trzodę.

14 Okazuje miłosierdzie tym, którzy przyjmują Jego pouczenie

i którzy się śpieszą do Jego wyroków.

Sposób dawania jałmużny

15 Dziecko, do dobrych uczynków nie dodawaj przygany

ani przykrego słowa do każdego daru.

16 Czyż upału nie łagodzi rosa?

Tak lepsze jest słowo niż dar.

17 Oto, czy nie jest lepsze słowo niż sowity datek?

A jedno z drugim [bywa] u męża pełnego życzliwości.

18 Nierozumny zaś robi wymówki niezgodnie z miłością,

a dar zazdrosnego wypala oczy.

Należy mądrze przewidywać

19 Ucz się, zanim ci przyjdzie przemawiać,

i miej staranie o siebie, nim zasłabniesz.

20 Zanim sąd nastąpi, zbadaj siebie samego,

a w godzinę dochodzenia znajdziesz przebaczenie.

21 Nim wpadniesz w chorobę, upokórz się,

a gdy zgrzeszysz, daj dowód nawrócenia^s!

22 Niech nic ci nie przeszkodzi w wykonaniu ślubu w należnym czasie,

ani nie czekaj aż do śmierci, by długi uiścić.

23 Zanim złożysz ślub, przygotuj siebie,

a nie bądź jak człowiek, który Pana wystawia na próbę.

24 Pamiętaj o gniewie [Jego] w dniach ostatnich,

o chwili pomsty, gdy odwróci oblicze.

25 Pamiętaj o chwili głodu, gdy jesteś syty,

o biedzie i niedostatku – w dniach pomyślności.

26 Od rana do wieczora okoliczności się zmieniają

i wszystko prędko biegnie przed Panem.

27 Człowiek mądry we wszystkim zachowa ostrożność,

a w dniach [panowania] grzechu powstrzyma się od błędu.

28 Każdy rozumny uzna mądrość,

a temu, kto ją znalazł, wyrazi uznanie.

29 Rozumni w mowach sami też występują jako mędrcy

i niby deszcz wylewają trafne przysłowia.

Opanowanie siebie samego

30 Nie idź za swymi namiętnościami,

powściągnij swe pożądania!

31 Jeżeli pozwolisz duszy swej znajdować upodobanie w namiętnościach,

uczynisz z siebie pośmiewisko dla twych nieprzyjaciół.

32 Nie miej upodobania w życiu wystawnym,

abyś się nie uwikłał w jego wydatki.

33 Nie stawaj się biednym, urządzając uczty za pożyczone pieniądze,

gdy nie masz nic w sakiewce.