1  Robotnik pijak nie wzbogaci się,

a kto ma za nic małe rzeczy, niebawem upadnie.

2 Wino i kobiety wykoleją mądrych,

a kto lgnie do nierządnic, stanie się bardziej bezwstydny;

3 padnie łupem zgnilizny i robaków

i pójdzie na zatracenie dusza zuchwała.

Roztropność w mowie

4 Człowiek łatwowierny jest lekkomyślny,

a kto grzeszy, wyrządza krzywdę swej duszy.

5 Kto cieszy się ze zła, będzie potępiony,

6 a kto nienawidzi wielomówstwa, uniknie nieszczęścia.

7 Nigdy nie powtarzaj zasłyszanego słowa,

a nic na tym nie stracisz.

8 Nie mów go ani przyjacielowi, ani wrogowi,

i jeśli to nie będzie grzechem dla ciebie, nie wyjawiaj!

9 Gdyż kto wysłucha, będzie cię unikał,

a w swoim czasie okaże ci nienawiść.

10 Posłyszałeś słowo? Niech zapadnie w ciebie jak w grób!

Nie obawiaj się – nie rozsadzi ciebie.

11 Głupi z powodu usłyszanego słowa ból odczuwać będzie,

jak rodząca – z powodu dziecięcia.

12 Jak strzała tkwiąca w mięsistym udzie,

tak słowa we wnętrzu głupiego.

Upomnienia

13 Upomnij przyjaciela: a może tak nie uczynił?

a jeśliby uczynił, by już nie powtórzył czynu.

14 Upomnij bliźniego: a może tak nie powiedział?

a jeśliby już powiedział, aby nie powtarzał.

15 Upomnij przyjaciela, często bowiem rzuca się oszczerstwa,

i nie wierz każdemu słowu!

16 Czasem się ktoś poślizgnął, ale nieświadomie,

któż nie zgrzeszył językiem?

17 Upomnij bliźniego swego, zanim mu grozić będziesz,

i daj miejsce Prawu Najwyższego.

Prawdziwa i fałszywa mądrość

20 Cała mądrość – to bojaźń Pańska,

a w całej mądrości jest wypełnianie czynem Prawa.

22 Nie jest mądrością przewrotna umiejętność

i nie ma roztropności w radzie grzeszników.

23 Bywa przemyślność, jednakże wstrętna,

i bywa głupiec, który gorzej na mądrości wychodzi.

24 Lepszy jest mniej zdolny, ale bogobojny,

niż bardzo mądry, co przekracza Prawo.

25 Bywa staranna przemyślność, jednakże niegodziwa,

a bywa też taki, co używa podstępu, by ujawnić [swą] słuszność.

26 Bywa przewrotny, skrzywiony ze smutku,

a wewnątrz pełen fałszu;

27 ukrywa twarz, udaje głuchego,

aby nie będąc rozpoznanym, wziąć górę nad tobą;

28 a jeśli brak sił powstrzymuje go od grzeszenia,

gdy znajdzie sposobność, będzie źle czynił.

29 Męża poznaje się z wyglądu,

z wyrazu twarzy pozna się rozumnego.

30 Ubiór męża, śmiech [szczerzący] zęby

i jego chód mówią, kim jest.