Roztropne mówienie i milczenie

20

1  Bywa upomnienie, ale nie w porę,

niejeden bywa też milczący, a jest on mądry.

2 O ileż lepiej jest upomnieć, niż trwać w gniewie.

3 Kto uznaje swój błąd, ustrzeże się szkody.

4 Czym jest pożądanie eunucha, by dziewczynę pozbawić dziewictwa,

tym jest przeprowadzanie sprawiedliwości przemocą.

5 Bywa milczący uznany za mądrego,

bywa też znienawidzony skutkiem wielomówstwa.

6 Bywa milczący, bo nie wie, co odpowiedzieć,

bywa też milczący, bo zna stosowną chwilę.

7 Człowiek mądry milczeć będzie do stosownej chwili,

a chełpliwy i głupi ją lekceważy.

8 Kto w mówieniu miarę przebiera, budzi odrazę,

a zarozumiały budzi nienawiść.

Dziwne sprzeczności

9 Zdarza się mężowi powodzenie wśród nieszczęść,

a niespodziewany zysk wyrządza szkodę.

10 Bywa podarunek, który ci nie daje pożytku,

i bywa też taki, który podwójną przyniesie ci korzyść.

11 Bywa poniżenie z powodu chwały,

a bywa taki, który po upokorzeniu podniesie głowę.

12 Bywa, że ktoś kupuje wiele za małe pieniądze,

a płaci za to siedem razy więcej.

13 Mędrzec słowami zdobywa sobie miłość,

a uprzejmości głupich będą wzgardzone.

14 Podarunek nierozumnego nie przyniesie ci pożytku,

ma on bowiem wiele oczu, zamiast jednych 20 ,14  Tzn. ofiarodawca zbyt pilnie będzie wypatrywał wynagrodzenia lub przesadnie oceni swój dar.;

15 mało on daje, a wymawia wiele,

otwiera usta jak herold,

dzisiaj pożycza, a jutro żądać będzie zwrotu;

obrzydły jest taki człowiek!

16 Głupiec mówi: «Nie mam przyjaciela

i nie ma wdzięczności za moje dobrodziejstwa,

17 ci, którzy jedzą mój chleb, mają złośliwy język».

Ileż razy i jakże wielu śmiać się z niego będzie!

Panuj nad językiem!

18 Lepiej się potknąć na gruncie pod nogami niż na [wybryku] języka;

tak więc na złych upadek przyjdzie prędko.

19 Jak człowiek niemiły, tak opowiadanie w niestosownym czasie,

będzie ono stale na ustach ludzi bez wychowania.

20 Przysłowie [usłyszane] z ust głupiego będzie odrzucone,

nie wypowie go bowiem w chwili stosownej.

21 Zdarza się taki, którego niedostatek powstrzymuje od grzeszenia,

i nie ma on wyrzutów sumienia w czasie swego odpoczynku.

22 Zdarza się taki, co ze wstydu gubi swoją duszę

i zatraca ją przez wzgląd na głupiego.

23 Zdarza się taki, co ze wstydu zrobił obietnicę przyjacielowi

i niepotrzebnie uczynił go sobie wrogiem.

Kłamstwo

24 Kłamstwo jest złym nawykiem człowieka

i jest ono stale na ustach ludzi źle wychowanych.

25 Lepszy złodziej niż ten, co stale kłamstwem się posługuje,

obydwaj zaś zgubę odziedziczą w spadku.

26 Wzgarda zazwyczaj towarzyszy kłamcy,

a hańba stale ciąży na nim.

27 Mędrzec wybije się mowami,

a człowiek rozumny podoba się władcom.

28 Kto uprawia ziemię, podwyższy swą stertę,

a kto się podoba władcom, zyska przebaczenie nieprawości.

29 Upominki i dary zaślepiają oczy mądrych

i jak kaganiec na ustach tłumią nagany.

30 Mądrość ukryta i skarb niewidoczny –

jakiż pożytek z obojga?

31 Lepiej postępuje człowiek, co ukrywa swoją głupotę,

niż ten, co tai swą mądrość.