22

1  Leniwca porównuje się do obłoconego kamienia,

każdy zagwiżdże nad jego hańbą.

2 Leniwca porównuje się do garści nawozu,

każdy, kto to podniesie, otrząśnie rękę.

Wyrodne dzieci

3 Hańba dla ojca, jeśli ma syna źle wychowanego,

a jeśli córkę, to przyniesie mu ona poniżenie.

4 Córka roztropna pozyska sobie męża,

a córka, która wstyd przynosi, zgryzotą dla swego ojca.

5 Nieobyczajna córka zawstydza ojca i męża

i przez obydwu będzie wzgardzona.

6 Jak muzyka w czas smutku, tak nauka w niewłaściwym czasie,

chłosta zaś i upomnienie w każdym przypadku [dowodzą] mądrości 22 ,6  Część rkp zawiera ww. 7 i 8 : „7 Dzieci żyjące w dostatku osłonią niskie pochodzenie rodziców. 8 Dzieci pyszniące się pogardą i złym wychowaniem plamią dobre pochodzenie krewnych”..

Mądrość i głupota

9 Uczyć głupiego – to kleić skorupy,

to budzić śpiącego z głębokiego snu.

10 Pouczać głupiego – to jakby pouczać drzemiącego,

który jeszcze w końcu zapyta: «A o co chodzi?»

11 Płacz nad zmarłym, stracił bowiem światło,

płacz nad głupim, bo rozum zgubił.

Ciszej płacz nad zmarłym, bo znalazł odpoczynek,

życie zaś głupiego gorsze jest od śmierci.

12 Żałoba po zmarłym trwa siedem dni,

a smutek z powodu głupca i bezbożnego przez wszystkie dni ich życia.

13 Nie wdawaj się z niemądrym w długie rozmowy

i nie chodź do tego, kto nie ma rozumu.

Strzeż się go, byś nie miał przykrości

i byś się nie splamił przez zetknięcie z nim.

Unikaj go, a znajdziesz wytchnienie

i nie doznasz niesmaku z powodu jego niedorzeczności.

14 Cóż jest cięższego nad ołów?

a jak mu na imię? Głupi.

15 Piasek, sól i bryłę żelaza

łatwiej unieść, niż [znieść] człowieka nierozumnego.

16 Jak drewniana belka, włączona w budowę,

nie rozpadnie się w czasie trzęsienia ziemi,

tak serce umocnione dojrzałym namysłem,

gdy nadejdzie chwila [próby], nie stchórzy.

17 Serce wsparte na mądrym myśleniu

jest jak ozdoba z piasku 22 ,17  Zapewne mowa tu o płaskorzeźbach, podobnych do stiuku, do których wykonania używano odpowiedniego piasku. Ozdoba trzymała się, jeśli podkład był dobrze wygładzony. Sens: czym wygładzony mur dla tej ozdoby, tym mądrość dla człowieka. na murze wygładzonym.

18 Postawione na szczytach gór cienkie tyczki

nie oprą się wiatrowi,

a serce zalęknione przez niemądre myśli

nie ostoi się wobec żadnego strachu.

Wierność w przyjaźni

19 Kto urazi oko, wyciska łzy,

kto urazi serce 22 ,19  Serce uważano za siedlisko rozumu i uczuć., odkrywa uczucie.

20 Kto rzuca kamieniem w ptaki, wypłasza je,

a kto lży przyjaciela, zrywa przyjaźń.

21 Jeślibyś wyciągnął miecz na przyjaciela,

nie martw się, jest bowiem droga powrotu;

22 jeślibyś otworzył usta na niego,

nie martw się, jest bowiem możność pojednania;

ale obelga, wzgarda, wyjawienie tajemnicy i cios zdradliwy –

to oddali każdego przyjaciela.

23 Dochowaj wierności bliźniemu twemu w biedzie,

abyś z nim razem wzbogacił się w jego pomyślności.

W czasie niepowodzenia trwaj przy nim,

abyś, gdy przyjdzie do dziedziczenia, i ty miał w nim udział.

24 Przed ogniem – para w piecu i dym,

a przed wylaniem krwi – obelgi.

25 Nie będę się wstydził osłonić przyjaciela

i nie będę się przed nim ukrywał;

26 a jeśliby mnie nawet coś złego spotkało z jego przyczyny,

to każdy, kto o tym usłyszy, strzec się go będzie.

Modlitwa o czystość w słowach, myślach i czynach

27 Któż postawi straż przy moich ustach

i położy na wargach pieczęć przemyślną,

abym dzięki niej nie upadł

i aby nie zgubił mnie mój język?