ZBIÓR SZÓSTY (30,1-14)

1 Słowa Agura, syna Jake z Massa 30 ,1  „Massa” – wyraz niepewny; por. 31 ,1 ; inni tłum.: „wyrocznia”; „Itiela” – tekst skażony, różnie popr., np.: „Męczyłem się, Boże, męczyłem się, Boże, i jestem wyczerpany”..

Rozterki mędrca

Mowa tego męża do Itiela i Ukala.

2 Jestem najgłupszy z ludzi,

nie mam ludzkiego rozsądku.

3 Nie nabyłem mądrości,

bym wiedzę Świętego^s 30 ,3  Mowa o Bogu (zob. 9 ,10  z przyp.) lub o „rzeczach świętych”. Wiersz skażony. Inni popr.: „Nie nabyłem... ale mam...”. posiadał.

4 Kto wstąpił do nieba i zstąpił?

Kto zebrał wiatr w swoje dłonie?

Kto wody zawinął w płaszcz?

Kto krańce ziemi utwierdził?

Jakie jest Jego imię? A syna?

Czy ci [może] wiadomo? 30 ,4  Por. Hi 38 ,1 – 42 ,6 .

Niezawodność objawienia Bożego

5 Każde słowo Boże wypróbowane,

tarczą jest dla tych, co się doń chronią.

6 Do słów Jego nic nie dodawaj,

by cię nie skarcił i zostałbyś kłamcą.

Prośba i przestroga

7 Proszę Cię o dwie rzeczy,

nie odmawiaj mi, nim umrę:

8 Fałsz i kłamstwo oddal ode mnie,

nie dawaj mi bogactwa ni nędzy,

żyw mnie chlebem niezbędnym,

9 bym syty nie stał się niewierny,

i nie rzekł: «A któż to jest Pan?»

lub z biedy nie zaczął kraść

i nie targnął się na imię^s mego Boga.

10 Nie oczerniaj sługi przed panem,

by cię nie przeklął i poniósłbyś karę.

Cztery rodzaje grzeszników

11 Jest plemię, co ojca przeklina,

matce nie chce błogosławić.

12 Jest plemię czyste w swych oczach,

a nie obmyte z brudów.

13 Jest plemię o wzroku wyniosłym:

powieki ma w górę wzniesione.

14 Jest plemię o zębach jak miecze,

a siekacze ma jak noże,

by pożreć uciemiężonych w kraju,

a spośród ludzi – ubogich.

ZBIÓR SIÓDMY (30,15-33)

Nienasycona zachłanność

15 30 ,15 -31  Przysłowia liczbowe – zob. przyp. do 6 ,16 . Pijawka ma dwie córki:

«Daj! Daj!»

Trzy rzeczy są nigdy nie syte,

cztery nie mówią: «Dość».

16 Szeol^s, niepłodne łono,

ziemia wody nie syta,

ogień, co nie mówi: «Dość».

Różne refleksje

17 Oko, co ojca wyśmiewa,

gardzi posłuchem dla matki –

kruki nad rzeką wydziobią

albo je pożrą orlęta.

18 Trzy rzeczy dla mnie za cudowne,

a czterech poznać nie mogę:

19 Drogi orła po niebie,

drogi węża po skale,

drogi okrętu po morzu,

drogi męża u młodej kobiety 30 ,19  Skoro współżycie pozamałżeńskie było zakazane (Pwt 22 ,28 n), mowa tu zapewne o tajemnicy powstawania życia ludzkiego; por. 2 Mch 7 ,22 ; Hi 10 ,10 nn; Ps 139 [138 ],13 nn; Koh 11 ,5 ..

20 Tak postępuje cudzołożnica:

zjadła, otarła swe usta

i rzekła: «Źle nie zrobiłam» 30 ,20  Przenośnia jak w 9 ,17 ; 20 ,17 . Sens: odrzuciwszy Prawo Boże, zatraca się poczucie moralne..

Cztery rzeczy nieznośne

21 Pod trzema rzeczami drży ziemia

i czterech znieść nie może:

22 pod niewolnikiem, gdy jest królem;

pod głupcem, gdy je do syta;

23 pod pogardzaną, gdy żoną zostanie;

pod sługą – dziedziczką po pani.

Cztery istoty małe a mądre

24 Są cztery istoty małe na ziemi,

lecz nadzwyczaj mądre:

25 lud mrówczy, chociaż bez siły,

a w lecie nazbiera żywności;

26 góralki 30 ,26  Zob. Kpł 11 ,5  z przyp., lud wprawdzie niemocny,

ale w skale mieszkania zakłada;

27 szarańcza, która choć nie ma króla,

cała wyrusza w porządku;

28 jaszczurka, co da się schwycić rękami,

a mieszka w pałacach królewskich.

Cztery zjawiska okazałe

29 Ci trzej krok mają wspaniały

i czterej chodzą wyniośle:

30 lew, najmocniejszy wśród zwierząt:

przed niczym się nie cofa,

31 pies myśliwski lub kozioł

i król, którego lud jest z nim 30 ,31  Tekst skażony..

32 Niemądrze uniosłeś się dumą?

Po namyśle – rękę na usta:

33 bo ucisk mleka daje masło,

uciskanie nosa wywoła krew,

uciskanie gniewu wzbudzi kłótnie.