KSIĘGA RUT

WSTĘP

Nazwa księgi wywodzi się od imienia głównej bohaterki (poza tą księgą wzmiankowanej jedynie w Mt 1,5) opowiadania o dziejach pewnej rodziny judzkiej z Betlejem, przebywającej na emigracji w Moabie. Po śmierci męża i dwóch synów matka rodziny, Noemi, wraz ze swą synową, Rut, powraca do Betlejem. Na zasadzie prawa „wykupu” i dzięki staraniom Noemi i Rut Booz, krewny jej zmarłego męża, poślubia Rut. Obed zrodzony z tego małżeństwa przedstawiony jest w genealogii Peresa jako dziadek Dawida (4,18-22).

Osnową księgi było niewątpliwie ludowe opowiadanie, które opracowano dość starannie pod względem literackim (zwłaszcza charakterystyki osób). W ten sposób powstał opis zbliżony do gatunku literackiego noweli. Główną jego myślą jest opieka Boga nad każdym, kto poddaje się Jego kierownictwu i wypełnia starannie swe obowiązki. Nadto księga zawiera kilka wątków doktrynalnych o znaczeniu ubocznym, jak np. uniwersalizm zbawienia, pochwałę stanu wdowiego, wczesną historię dynastii Dawidowej i jej prawo następstwa na terenach byłego pokolenia Efraima, podkreślenie zanikającego prawa lewiratu oraz być może protest przeciw potępieniu małżeństw mieszanych przez Ezdrasza i Nehemiasza.

Jakkolwiek samo opowiadanie sięga z pewnością okresu monarchii, w dzisiejszej formie opracowano je po niewoli babilońskiej. Pewne właściwości językowe oraz przynależność do „Pism” w Biblii hebrajskiej wskazują na koniec V lub IV w. przed Chr. jako najprawdopodobniejszy okres powstania księgi. Przy tej sposobności dodano zapewne końcową genealogię.

Liturgia synagogalna zaliczyła księgę do pięciu zwojów (megillot) świątecznych; czytano ją w Pięćdziesiątnicę, czyli w Święto Tygodni. Kanon chrześcijański natomiast umieścił ją wśród wczesnych ksiąg historycznych, biorąc pod uwagę wątek opowiadania nawiązującego do okresu sędziów (1,1). Godny uwagi jest fakt wymienienia Rut w rodowodzie Chrystusa, podanym przez Mt (1,5), jako jednej z czterech kobiet.

(Red.)