LIST DO GALATÓW

WSTĘP

Pierwsze przybycie św. Pawła do Galatów, jak się wydaje nie zaplanowane, nastąpiło na skutek choroby Apostoła (4,13). Rzucone wtedy słowo Boże padło na podatny grunt, wzbudziło wielki entuzjazm dla prawdy Bożej i zapowiadało piękny rozwój życia chrześcijańskiego (4,15; 5,7). Przyjęto Pawła jak anioła Bożego, jak [samego] Chrystusa Jezusa (4,14). Po pierwszej wizycie nastąpiła jeszcze druga (4,13) w nieznanych okolicznościach.

Wielu uczonych sądzi, że wspomnianymi w liście Galatami byli mieszkańcy Galacji właściwej, położonej w północnej części rzymskiej prowincji Galacji, skupieni wokół miast: Ancyra (dziś Ankara), Pessynunt, Tavium, i że św. Paweł na terenach tych głosił Ewangelię podczas swej drugiej (lata 50 – 53) i trzeciej (lata 53 – 58) podróży misyjnej (Dz 16,6; 18,23). Inni uczeni twierdzą, że List do Galatów skierowany był do mieszkańców południowej części rzymskiej prowincji Galacji o ludności mieszanej pod względem etnicznym. Przyjęli oni Ewangelię w czasie pierwszej (lata 45 – 48) i drugiej (lata 50 – 53) podróży św. Pawła.

Krótko po ostatniej (drugiej) wizycie św. Pawła u Galatów do założonych przez niego wspólnot chrześcijańskich przybyli nowi głosiciele Ewangelii, domagając się od nawróconych zachowywania przepisów rytualnych i ceremonialnych ST (4,9n), w szczególności zaś obrzezania (5,2n.6.12). Wprowadzili oni wielki zamęt w umysłach Galatów (1,7; 2,12; 5,10.12; Dz 15,1.19.24), którzy wskutek tego znaleźli się w rozterce, krok tylko od dezercji od głoszonej przez św. Pawła Ewangelii (1,6). Nowinkarze ci uzasadniali swe stanowisko także tym, że Paweł, nie należąc do grona Dwunastu, nie głosi autentycznej nauki.

Od starożytności większość egzegetów jest zdania, że nowinkarze ci, będący prawdopodobnie chrześcijanami pochodzenia żydowskiego, w nauce zwani judaizującymi, domagali się zachowania Prawa ST jako warunku nieodzownego do usprawiedliwienia i zbawienia (Dz 15,1). Ostatnio wysuwa się przypuszczenie, że mogli to być przedstawiciele pregnozy w stylu Kerynta (zob. Wstęp do listów św. Jana). Powiadomiony w porę o niepokojach w Galacji, św. Paweł, nie mogąc przybyć osobiście (4,18.20), listem skutecznie zapobiegł odstępstwu.

W zależności od tego, jak się bliżej określi adresatów listu (zob. akapit 2), inaczej wypadnie ustalenie daty jego napisania przez Apostoła. W koncepcji „Galatów południowych” list mógł być napisany już ok. 49/50 r., w koncepcji „Galatów północnych” – dopiero w latach 54 – 58. Na ogół przyjmuje się rok 57, a za miejsce napisania – Efez lub Macedonię.

Poza wstępem, zawierającym adres i pozdrowienie (1,1-5), oraz własnoręcznie przez św. Pawła napisanym zakończeniem (6,11-18) list obejmuje dwie części. Część apologetyczno-dogmatyczna (1,6 – 5,12), zapowiadając główny temat w adresie (1,1-5), argumentami historycznymi (1,6 – 2,21) i biblijnymi (3,1 – 5,12) uzasadnia autorytet apostolski św. Pawła i wiarygodność głoszonej przez niego Ewangelii o powołaniu do Kościoła pogan, którzy już są wolni od zachowywania przepisów rytualnych i ceremonialnych ST, gdyż otrzymali usprawiedliwienie dzięki wierze w Jezusa Chrystusa (zob. List do Rzymian, Wstęp; s. 950). Część moralna (5,13 – 6,10) traktuje o prawdziwej wolności chrześcijańskiej.

List korzysta obficie z tekstów ST, co jest zrozumiałe w polemice ze zwolennikami judaizmu. Nadto wyróżnia się wśród listów Pawłowych charakterem bardziej urzędowym, co się tłumaczy okolicznościami, jakie go wywołały.