Postępowanie człowieka pod kierunkiem Boga i króla

Bóg i król a ludzkie działanie

1 Człowiecze są zamysły serca,

odpowiedź języka – od Pana 16 ,1  Człowiek ma sprawę przemyśleć, ale ostateczny wynik zależy od Boga; por. w. 9 ..

2 Wszystkie drogi^s człowieka są czyste w jego oczach,

lecz Pan osądza duchy 16 ,2  Por. 1  Kor 4 ,4 ..

3 Powierz Panu swą sprawę,

a spełnią się twoje zamiary.

4 Wszystko celowo uczynił Pan,

także grzesznika na dzień nieszczęścia 16 ,4  Kara Boża tutaj bliżej nie oznaczona, może nią być już śmierć; por. Ps 49 [48 ],14 n.17 -20 ; Syr 17 ,15 -24 ; 35 ,11 -24 ; J 5 ,28 n..

5 Obrzydły Panu każdy wyniosłego serca,

z pewnością nie ujdzie on kary.

6 Miłość i wierność gładzą grzechy,

a bojaźń Pańska od zła odwraca.

7 Gdy drogi człowieka są Panu miłe,

pojedna On z nim nawet wrogów.

8 Lepiej mieć mało z prawością

niż wielkie zyski z bezprawiem.

9 Serce człowieka obmyśla drogi,

lecz Pan umacnia jego krok.

10 Na wargach królewskich wyrocznia,

w wyroku usta jego nie błądzą 16 ,10  Król był najwyższym, bezapelacyjnym sędzią..

11 Waga i szala zgodna z prawem [należą] do Pana 16 ,11  Stych skażony, różnie popr.,

Jego dziełem ciężarki w worku.

12 Obrzydliwością u królów działanie bezbożne,

bo tron ich opiera się na prawości.

13 Prawe usta są miłe królowi,

kocha on mówiących uczciwie.

14 Gniew króla zwiastunem śmierci,

uśmierza go człowiek rozumny.

15 W pogodnym obliczu króla jest życie,

a życzliwość jak chmura deszczowa 16 ,15  Zapowiadająca plon; por. Jr 5 ,24 ..

16 Co lepsze od złota? Nabycie mądrości.

Raczej mieć rozsądek niż srebro.

Prawdziwe i fałszywe drogi ludzkiego postępowania

17 Odwrócenie się od zła jest ścieżką prawych,

kto czuwa nad swą drogą, strzeże duszy.

18 Duma zapowiada ruinę;

duch wyniosły poprzedza upadek.

19 Lepszy duch uniżony z ubogimi

niż dzielący łupy z wyniosłymi.

20 Dobro znajdzie, kto zważa na słowo;

kto Panu zaufał, jest szczęśliwy.

21 Kto w sercu mądry, zwie się rozumnym,

słodycz warg 16 ,21  Tzn. słowa pojednawcze, łatwe do przyjęcia. pomnaża pouczenie.

22 Rozsądek źródłem życia tych, co go mają;

karcenie głupich jest głupotą.

23 Serce mądre czyni usta rozważnymi

i pouczenie mnoży na wargach.

24 Przyjemne słowa są plastrem miodu,

słodyczą dla duszy, lekiem dla kości.

25 Jest droga, co komuś wydaje się słuszna,

lecz są to w końcu drogi śmierci 16 ,25  Zob. 14 ,12 ..

26 Głód robotnika skłania do pracy,

bo usta zmuszają go.

27 Człowiek nikczemny zło drąży 16 ,27  Zwrot niepewny, różnie popr.,

jakby mu ogień płonął na ustach.

28 Człowiek przewrotny wznieca kłótnie,

plotkarz odpycha przyjaciela.

29 Gwałtownik zwodzi bliźniego,

prowadzi go na drogę niedobrą.

30 Kto oczy mruży, obmyśla przewrotność;

kto wargi zagryza, zło postanowił.

31 Siwy włos ozdobną koroną 16 ,30  Por. Mt 15 ,18 nn.

do znalezienia na drodze prawości 16 ,31  Życie prawe zapewnia długowieczność; por. 3 ,2 ; 4 ,10 ..

32 Cierpliwy jest lepszy niż siłacz,

opanowany – niż zdobywca grodu.

33 Między fałdy sukni wrzuca się losy 16 ,33  Mowa o świętych losach urim i tummim (Wj 28 ,15 -30 ); por. też Dz 1 ,23 -26 .,

lecz od Pana pochodzi rozstrzygnięcie.