LIST DO FILEMONA

WSTĘP

Jedno z najkrótszych pism Nowego Testamentu – List św. Pawła do Filemona, mimo raczej prywatnego charakteru, rzuca cenne światło na metody wychowawcze Apostoła i na stosunki panujące w pierwotnym Kościele.

Adresat listu, Filemon, zamożny kolosanin (por. Flm 2 z Kol 4,7nn.17), zawdzięczał swoje nawrócenie św. Pawłowi, zapewne w czasach jego działalności efeskiej; por. Dz 19,10. To właśnie uprawnia Apostoła do wyrażenia w tym liście prośby o przebaczenie zbiegłemu niewolnikowi Filemona – Onezymowi, przede wszystkim jego ucieczki, surowo wówczas karanej przez prawo rzymskie wypaleniem piętna – „F” (fugitivus) – na czole zbiega i nałożeniem mu na szyję żelaznej obręczy, noszonej aż do śmierci. Paweł wstawia się za Onezymem, ponieważ zbieg jest już także chrześcijaninem, nawróconym przez Apostoła w więzieniu, skąd też list ten zostaje wysłany. Działo się to zapewne w Rzymie, za pierwszym tam pobytem Apostoła, tj. między 61 a 63 r. po Chr.; por. Dz 28,16.30n.

Odsyłając zbiega wraz z listem, św. Paweł jest z góry pewny pomyślnego wyniku swego wstawiennictwa, ufny w wielkoduszność adresata. Jak widać stąd, chrześcijaństwo nie wydało wówczas jeszcze walki instytucji niewolnictwa, walki niemożliwej wtedy do przeprowadzenia. Ale nie wydając walki doraźnej, nowa religia walczyła inaczej z tą hańbiącą instytucją: wpajała mianowicie wiernym zasadę nowego braterstwa w Panu (w. 16).

LIST DO FILEMONA

Adres

1 Paweł, więzień 1  „Więzień” – zob. Wstęp; „Tymoteusz” – zob. 2 Kor 1 ,1 z przyp. Chrystusa Jezusa, i Tymoteusz, brat^s, do Filemona, umiłowanego naszego współpracownika, 2 do Apfii, siostry 2  Tzn. chrześcijanki; por. Dz 1 ,15 ; Rz 16 ,1 ; 1 Kor 7 ,15 ., do naszego towarzysza broni, Archipa, i do Kościoła [gromadzącego] się w twym domu. 3 Łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego, i Pana Jezusa Chrystusa.

Uznanie dla adresata

4 Dziękuję Bogu mojemu zawsze, ilekroć wspominam cię w moich modlitwach, 5 słysząc o twojej miłości i wierze, jaką żywisz względem Pana Jezusa i dla wszystkich świętych^s. 6 Oby twój udział w wierze okazał się twórczy w głębszym poznaniu wszelkiego dobrego czynu, [jaki jest do spełnienia] wśród was dla Chrystusa. 7 Bracie, doznałem wielkiej radości i pociechy z powodu twojej miłości, jako że serca świętych otrzymały od ciebie pokrzepienie.

Prośba o przebaczenie dla Onezyma

8 Przeto, choć z całą swobodą mogę w Chrystusie nakładać na ciebie obowiązek, 9 to jednak raczej proszę w imię miłości, bo taki już jestem. Ja, stary 9  Apostoł ma wtedy 55 – 60 lat. Paweł, a teraz jeszcze więzień Chrystusa Jezusa – 10 proszę cię za moim dzieckiem, za tym, którego zrodziłem 10  W sensie doprowadzenia do wiary i chrztu. w kajdanach, za Onezymem. 11 Niegdyś dla ciebie nieużyteczny, teraz właśnie i dla ciebie, i dla mnie stał się on bardzo użyteczny 11  Gra słów: imię „Onezym” po gr. znaczy „pomocny”.. 12 Jego ci odsyłam; ty zaś jego, to jest serce moje, przyjmij

do domu. 13 Zamierzałem go trzymać przy sobie, aby zamiast ciebie oddawał mi usługi w kajdanach, [które noszę dla] Ewangelii^s. 14 Jednakże postanowiłem nie czynić niczego bez twojej zgody, aby dobry twój czyn był nie jakby z musu, ale z dobrej woli. 15 Może bowiem po to oddalił się od ciebie na krótki czas, abyś go odebrał na zawsze, 16 już nie jako niewolnika, lecz więcej niż niewolnika, jako brata umiłowanego. [Takim jest on] zwłaszcza dla mnie, ileż więcej dla ciebie zarówno w doczesności 16  Dosł.: „w ciele”., jak i w Panu. 17 Jeśli więc się poczuwasz do łączności ze mną, przyjmij go jak mnie. 18 Jeśli zaś wyrządził ci jakąś szkodę lub winien jest cokolwiek, policz to na mój rachunek. 19 Ja, Paweł, piszę to własnoręcznie, ja uiszczę odszkodowanie – nie mówiąc już o tym, że ty w większym stopniu winien mi jesteś samego siebie. 20 Tak, bracie, niech ja przez ciebie zaznam radości w Panu: pokrzep moje serce w Chrystusie!

Polecenia i pozdrowienia

21 Piszę do ciebie ufny w twoje posłuszeństwo, świadom, że nawet więcej zrobisz, niż mówię. 22 A zarazem przygotuj mi gościnę, ufam bowiem, że będę wam zwrócony dzięki waszym modlitwom. 23 Pozdrawia cię Epafras 23  Por. Kol 1 ,7 ; 4 ,12 ., mój współwięzień w Chrystusie, 24 [oraz] Marek, Arystarch, Demas, Łukasz – moi współpracownicy 24  Marek, ewangelista (por. Dz 12 ,12 i in.); Arystarch, towarzysz św. Pawła (por. Dz 19 ,29 i in.); Demas, towarzysz (Kol 4 ,14 ), który później odszedł (2  Tm 4 ,10 ); Łukasz, ewangelista i autor Dziejów Apostolskich (Kol 4 ,14 ; 2 Tm 4 ,11 ).. 25 Łaska Pana naszego, Jezusa Chrystusa, [niech będzie] z duchem waszym! Amen^s.