Alkimos 14,1-10 Por. 1 Mch 7,1-25.

1 Po upływie trzech lat doszła do otoczenia Judy wiadomość, że Demetriusz 14 ,1  Demetriusz I Soter, syn Seleukosa IV Filopatora., syn Seleukosa, wylądował z silnym wojskiem i flotą w porcie Trypolis, 2 opanował kraj i zamordował Antiocha i jego opiekuna, Lizjasza. 3 Niejaki zaś Alkimos, który przedtem był arcykapłanem, ale sam dobrowolnie się zniesławił w czasach zamieszek i wiedział, że nie ma dla niego żadnego ratunku ani ponownego przystępu do świętego ołtarza, 4 udał się do króla w sto pięćdziesiątym pierwszym roku 14 ,4  Tj. w 161  r. przed Chr.; por. 1  Mch 7 ,25 ; 10 ,29 ; 13 ,37 ., przynosząc mu koronę złotą i palmę, oprócz zwyczajowych w świątyni gałązek oliwnych, i tego dnia nie uczynił nic więcej. 5 Znalazł jednak sposobność dogodną dla swojej głupoty, kiedy go zawezwał Demetriusz na zebranie rady i zapytał, jakie nastroje panują wśród Żydów i jakie mają zamiary. Na to odpowiedział: 6 «Ci spomiędzy Żydów, którzy się zowią asydejczykami 14 ,6  Zob. przyp. do 1  Mch 2 ,42 ., a którym przewodzi Juda Machabeusz, wzniecają wojnę i wywołują niepokój. Oni to nie dopuszczają do tego, aby królestwo zaznało pokoju. 7 Dlatego pozbawiony swojej dziedzicznej godności – mówię o arcykapłaństwie – znów tutaj przybyłem, 8 najpierw istotnie mając na uwadze sprawy króla, następnie również w trosce o obywateli. Szaleństwo bowiem wyżej wspomnianych niemało szkodzi całemu naszemu narodowi. 9 Kiedy więc każdą z tych spraw poznałeś, ty, królu, zaopiekuj się krajem, naszym udręczonym narodem, z uprzedzającą łaskawością, jaką wszystkim okazujesz. 10 Jak długo bowiem Juda będzie przy życiu, sprawy publiczne nie będą mogły zaznać spokoju».

Wyprawa Nikanora

11 Kiedy on to powiedział, zaraz inni przyjaciele [króla], którzy wrogo byli usposobieni do Judy, usiłowali podburzyć Demetriusza. 12 Natychmiast więc wybrał Nikanora, który był dowódcą nad słoniami, mianował go wodzem Judei i wysłał 13 z rozkazami, żeby z samym Judą skończył, a jego zwolenników rozpędził; Alkimosa zaś ustanowił arcykapłanem największej świątyni. 14 Pogańscy mieszkańcy Judei, którzy kiedyś uciekli przed Judą, przyłączyli się tłumnie do Nikanora. Byli bowiem przekonani, że zły los i nieszczęścia Żydów im samym przyniosą szczęście.

15 Kiedy [Żydzi] usłyszeli o wyruszeniu Nikanora i o dołączeniu się pogan, posypawszy się ziemią, zanosili błagania do Tego, który swój naród osadził na wieki i zawsze w widoczny sposób brał w opiekę swój dział 14 ,15  Por. 1  Mch 7 ,36 nn.. 16 Na rozkaz jednak dowódcy [wojsko] natychmiast stamtąd odeszło i spotkało się z nimi koło wsi Dessau 14 ,16  Por. 1  Mch 7 ,40  z przyp.. 17 Szymon, brat Judy, rozpoczął bitwę z Nikanorem, ale wskutek nagłego uderzenia przeciwników doznał chwilowej porażki 14 ,17  Zdanie różnie tłum..

Nikanor i Juda

18 Mimo to Nikanor, który słyszał o tym, jaka jest dzielność żołnierzy Judy i jaki zapał ich w zmaganiach o ojczyznę, czuł obawę przed krwawym rozstrzygnięciem. 19 Dlatego posłał Posidoniosa, Teodota i Matatiasza, aby podali i przyjęli prawicę.

20 Po gruntownym rozważeniu warunków dowódca ogłosił je wojskom. Kiedy zaś opinia okazała się jednomyślna, wyrazili na nie zgodę. 21 Ustanowiono dzień, w którym spotkają się osobno [wodzowie] na jednym miejscu. Zbliżał się z każdej strony rydwan, ustawiono krzesła. 22 Juda ustawił zbrojnych w dogodnych miejscach, aby byli gotowi na wypadek, gdyby ze strony nieprzyjaciół nagle nastąpiła zdrada. Zgodną jednak prowadzili rozmowę. 23 Nikanor przebywał w Jerozolimie i nie uczynił niczego niestosownego, oddalił nawet gromadzących się tłumnie przy nim ludzi. 24 Miał dla Judy zawsze wielkie uznanie 14 ,24  Inni tłum.: „trzymał go przy sobie”. i w głębi serca był przychylny temu mężowi. 25 Zachęcał go, aby się ożenił i miał dzieci. [Juda] ożenił się, dobrze mu się powodziło i zaznał radości życia 14 ,25  Inni tłum.: „prowadził życie zwyczajne”..

Alkimos i Nikanor

26 Alkimos jednak, widząc wzajemną ich życzliwość, wziął zawarte umowy, udał się do Demetriusza i oskarżył Nikanora o wrogi stosunek do państwa, wroga bowiem jego królestwa, Judę, mianował on swoim następcą 14 ,26  Ten tytuł jedni uważają za równoznaczny z tytułem „przyjaciel króla”, inni odnoszą do godności arcykapłańskiej.. 27 Król zaś rozgniewał się, a podburzony oszczerstwami tego skończonego łotra, napisał do Nikanora, wyrażając niezadowolenie w sprawie umów i rozkazując, aby Machabeusza skutego natychmiast przesłał do Antiochii.

28 Gdy wiadomość o tym doszła do Nikanora, ten bardzo się tym zmieszał. Ciężko mu było unieważniać umowy, gdyż mąż ten w niczym nie zawinił. 29 Ponieważ jednak nie mógł się sprzeciwić królowi, szukał sposobności, aby wybiegiem zakończyć tę sprawę. 30 Machabeusz ze swej strony zauważył, że Nikanor obchodzi się z nim bardziej surowo i przy zwykłych spotkaniach był bardziej szorstki. Przekonany, że taka szorstkość nie jest objawem niczego dobrego, zabrawszy ze sobą niemało swoich żołnierzy, skrył się przed Nikanorem 14 ,30  Por. 1  Mch 7 ,29 n.. 31 Kiedy zaś tamten dowiedział się, że szlachetnie został przez tego męża wyprowadzony w pole, udał się do największej i czcigodnej świątyni wtedy, gdy kapłani składali należne ofiary, i kazał wydać sobie tego męża 14 ,31  Por. 1  Mch 7 ,33 -38 .. 32 Gdy zaś oni, składając przysięgi, oświadczyli, że nie wiedzą, gdzie może się znajdować poszukiwany, 33 wyciągnąwszy prawicę w stronę przybytku, poprzysiągł: «Jeżeli nie wydacie mi Judy w kajdanach, zrównam z ziemią ten Boży przybytek i zburzę ołtarz, a na tym miejscu wystawię wspaniałą świątynię Dionizosowi» 14 ,33  Zob. 6 ,7 .. 34 To powiedziawszy, odszedł. Kapłani zaś, wyciągnąwszy ręce do nieba, wzywali Tego, który zawsze walczył w obronie swojego narodu. Tak się modlili: 35 «Tobie, Panie, który niczego nie potrzebujesz, spodobało się, żeby świątynia, w której mieszkasz, była pomiędzy nami. 36 Teraz więc, Święty^s, od którego pochodzi wszelka świętość, Panie, ustrzeż na wieki od jakiegokolwiek zbezczeszczenia ten dom, który dopiero co został oczyszczony».

Razis

37 Nikanorowi zaś wskazano spomiędzy starszyzny jerozolimskiej niejakiego Razisa, człowieka, który był oddany swoim rodakom, miał dobrą sławę, a dzięki swej życzliwości był nazywany ojcem Żydów. 38 W czasach bowiem poprzedniego zerwania stosunków był obwiniony o judaizm, jako ten, który nieustannie z całą gotowością narażał ciało i duszę w obronie judaizmu. 39 Nikanor chciał publicznie okazać swoje wrogie usposobienie względem Żydów, posłał więc ponad pięciuset [żołnierzy], aby go pochwycili. 40 Nie wątpił bowiem, że jeżeli go pochwyci, zada im wielki cios. 41 Gdy żołnierze mieli już zdobyć wieżę i usiłowali wyważyć drzwi do atrium, gdy nadto wydany był rozkaz, aby ogień podłożyć i drzwi spalić, [Razis] osaczony ze wszystkich stron, przeciwko sobie samemu skierował miecz. 42 Wolał bowiem w szlachetny sposób umrzeć, aniżeli złoczyńcom wpaść w ręce i być przedmiotem zniewag wymierzonych przeciwko jego szlachetnemu pochodzeniu 14 ,42  W owych czasach za dobry czyn uważano odebranie sobie życia, by uniknąć hańby i śmierci z rąk wrogów; por. 1  Sm 31 ,4 .. 43 W zapale walki chybił jednak ciosu, a wielu żołnierzy już wpadło przez drzwi. Wybiegł więc odważnie na mur i mężnie sam zeskoczył na żołnierzy. 44 Kiedy zaś oni szybko cofnęli się i powstała [wolna] przestrzeń, spadł na środek pustego miejsca 14 ,44  Możliwy jest również przekład: „na środek brzucha”; por. w. 46 .. 45 Żył jednak jeszcze i płonął gniewem. Podniósł się, choć krew z niego płynęła i rany były bolesne, a biegnąc, minął żołnierzy. Stanął wreszcie na jakiejś urwistej skale.

46 Całkowicie już wykrwawiony, wyrwał wnętrzności, a wziąwszy je obydwoma rękami, rzucił na tłum. A prosił Władcę życia i ducha, aby mu je ponownie oddał 14 ,46  Przykład wiary w zmartwychwstanie ciał.. W ten sposób zakończył życie.