PIERWSZY LIST DO TESALONICZAN

WSTĘP

Powszechnie się przyjmuje, że Pierwszy List do Tesaloniczan stanowi najstarszy pomnik literacki twórczości św. Pawła i pierwsze pismo NT. Datę jego powstania wyznacza się na okres drugiej podróży apostolskiej, czyli rok 50/51 po Chr. List ten skierowany jest do wiernych mieszkających w Tesalonice, stolicy rzymskiej prowincji Macedonii i siedzibie prokonsula. Miasto to leżało u wybrzeży Morza Egejskiego, przy słynnym rzymskim gościńcu (Via Egnatia), łączącym Bizancjum z Rzymem. Tego rodzaju położenie zapewniało Tesalonice rolę ważnego ośrodka życia gospodarczego, handlowego i kulturalnego. Po bitwie pod Filippi (42 r. przed Chr.) Tesalonika otrzymała prawa miasta wolnego (civitas libera), z własnym samorządem sprawowanym przez pięciu lub sześciu politarchów; por. Dz 17,6.

Święty Paweł przybył tam ok. 50 r. i rozpoczął nauczanie w synagogach. Na owoce pracy apostolskiej nie trzeba było długo czekać, gdyż nie tylko Żydzi, ale i znaczna liczba pogan, przyjęli głoszoną przez niego Ewangelię. Wywołane z poduszczenia miejscowych przeciwników rozruchy zmusiły jednak Pawła do opuszczenia miasta (Dz 17,1-10). Gdy weźmiemy pod uwagę treść oraz rozległą tematykę obu listów, przyjąć należy, że działalność Apostoła trwać musiała 2 – 3 miesiące. Trudno bowiem przypuścić, by na założenie wspólnoty, rekrutującej się w większości z pogan (1,9; 2,14), oraz doprowadzenie do rozkwitu i względnej stabilizacji (3,8) wystarczyło tylko kilka tygodni (Dz 17,2) owocnej działalności Apostoła (2,7-12). Po opuszczeniu Tesaloniki św. Paweł wywiera wpływ na tamtejszy Kościół za pośrednictwem swych przedstawicieli lub listów.

Jakkolwiek życie religijne i społeczne wiernych tego Kościoła było na ogół zadowalające, to jednak nie zabrakło również cieni. Tym brakom w wierze (por. 3,10) Apostoł chce zaradzić za pośrednictwem listu. Niedociągnięcia te były następujące: 1) nawróceni na chrześcijaństwo poganie przekonani byli o rychłym nadejściu końca świata, wobec czego ogarnęła ich apatia w stosunku do wszelkich przejawów życia codziennego, a w szczególności wobec etosu pracy (4,3nn); 2) z niewłaściwą interpretacją zapowiedzi eschatologicznych łączyli niepokój o los umarłych oraz obawy związane z osobistym uczestnictwem w powtórnym przyjściu Chrystusa na Sąd Ostateczny – paruzji (4,13nn); 3) judeochrześcijanie nie mogli pojąć faktu ustania przepisów obrzędowych ST.

W tym kierunku idą zatem rozwiązania trudności i pouczenia apostolskie tego listu.